අතීතයත් අනාගතයත් අත්හැරීමෙන් අපට සතුටින් සිටිය හැකිද?. පසුගිය ලිපිවල දී අතීතයත් අනාගතයත් අතහැරීමේ අගය ගැන පැහැදිලි කලා එමගින් අපිට 90% විතර දුක නැති කරගන්න පුලුවන්. එහිදි මා සදහන් කලා වර්තමානයේ කලයුතු වැඩ කරන්න අතීතයත් අනාගතයත් ගැන සිතමින් ඉදීමෙන් පලක් නෑ කියලා. නමුත් අපි එදිනෙදා වැඩකටයුතු කරද්දි උනත් අපිට දුක වේදනාව ඇතිවෙනවා. ඒකට හේතුව තමයි අපි වර්තමායට ඇලීම. අපි දැන් කරන වැඩේ ගැන උනත් හිතන්න පටන් ගන්නවා. ඊට පස්සෙ නොයෙක් විදියෙ සිතුවිලි ඇවිත් අපිට දුක, තරහව ඇතිකරනවා.
උදාහරණයක් ලෙස හිතන්න අපි බර වැඩක යෙදී සිටිනවා කියලා. අපේ හිතේ අතීතය ගැනවත් අනාගතය ගැනවත් කිසිම අදහසක් නෑ. නමුත් අපේ පංචේන්ද්‍රියන් වැඩ. අපිට අතේ පයේ වේදනා ඇති වෙනවා. එහෙම වේදනාවක් ආපු ගමන් අපි සිතන්න පටන්ගන්නවා. “මොන කරුමයක් ද මන්දා, කිසිම නිදහසක් නෑ, වැඩ වැඩ ඉවරයක් නෑ. මීට හොදා හිඟා කෑවනම්. ..........." මේ වගේ සිතුවිලි එනවිට අපිට කරමින් සිටින වැඩේ එපා වෙනවා විතරක් නෙවේ, තරහව, ඉරිසියාව, තණ්හාව වගේ අකුසල් සිතුවිලි ද පහල වෙනවා. ඒ නිසා අපි වර්තමානයද අත්හැරිය යුතුයි. අපි කොහොමද වර්තමානය අත්හරින්නේ?
අපි සිතන එක නතර කලයුතුයි. ඒ කොහොමද ඒ?. අපිට නොසිත ඉන්න බෑනේ. මොනවම හරි සිතුවිල්ලක් හැම වෙලේම හිතේ තියෙනවනෙ. ඇත්ත අපිට හිතෙන්නෙ එහෙම තමයි. නමුත් මෙහි හිතන එක නතර කරනවා කියන්නෙ අඩුම තරමින් කරන වැඩේ ස්භාවයේ දිග පලළ ගැන හිතන එකවත් නවත්තන එක. මොකද ඇත්තටම අපිට හොද පුහුණුවක් ඇත්නම් නොසිත ඉන්න පුලුවන් නිසා (සමථ භාවනාව හොදින් වඩන්නෙකුට සිතිවිලි නතර කල හැක). නමුත් එතකොට වැඩ කරන්න බෑනේ. ඒක නිසා වැඩ කරන වෙලාවට කරන ක්‍රියාව කල්පනාවෙන් කරන්න. ඊට අදාල වෙනත් දේවල් ගැන හිතන්න යන්න එපා.
අපි උදාහරණයක් අරගනිමු. ඔබ උදේ පාන්දර ඇහැරුණාම කල කිරෙනවද? “මොන
වදයක්ද නිදිමතේ බෑ“ කියමින් ඈණූම් යවනවද?. පුටුව උඩම නින්ද යනවද?. නමුත්
බලන්න විනෝද චාරිකාවක් යන්න උදේම නැගිට්ටාම කිසිම නිදිමතක් ඇගේ අමාරුවක්
නෑ. එහෙම වෙන්නෙත් අපි හිතන විදිය නිසයි. වර්තමානයේ අපි කරනවැඩේ ගැන අපි
හිතන විදිය අනුව දුක සතුට වෙනස්වෙන්නෙ එහෙමයි.
ඔබ පන්තියේ ගුරුවරයා කියන දේ අහන් ඉන්න විට ඔබට නොදැනිම වගේ ගුරුවරයා කියූ වචනයක් ඔස්සෙ සිත ඈතට ඈතට ගමන් කරනවා අත්විද ඇති. එවිට කරමින් සිටි වැඩය අමතක වී ගොස් මොහොතකින් නැවත පියවි සිහියට එනවිට ගුරුවරයා කියූ බොහෝ දේ ඔබට මඟහැරීත් ඇති. එතනදි සිදුවුනෙත් වර්තමානයෙ ඇසුනු වචනයකට ඇලීම නිසා සිත ඒ වෙත ඇදී යාමයි. මේ විදියට තමා වර්තමානයේ කරන ක්‍රියාව නිසා සිතට එන අරමුණු වලට ඇලීම නිසා අපි දුකට වේදනාවට පත් වෙන්නේ. මේ නිසා තමයි වර්තමානය අප අත් හැරිය යුත්තේ.
ඒ සදහා මේ මොහොතේ සිත ගැන කල්පනාවෙන් සිටිය යුතුය. තමාගේ සිතේ මේ මොහොතේ ඇත්තේ කුමන සිතුවිල්ලක්ද? යහපත් එකක්ද අයහපත් එකක්ද යන්න කල්පනාවෙන් සිට අයහපත් සිතුවිලි ආ වහාම එය අත්හැර යහපත් සිතුවිල්ලක් ඇති කරගත යුතුයි. එවිට අපිට හැම මොහොතම සතුටින් සිටිය හැකි.
ඉහත සදහන් කල පරිදි අතීතයටත් අනාගතයටත් වර්තමානයටත් නොඇලී සිටීම හුදකලා වී සිටීම කියලත් කියනවා. මෙය ක්‍රමයෙන් පුහුණු කල යුතුයි. ආනාපාන සතිය, මෛත්‍රී භාවනාව හෝ වෙනත් ඕනෑම සමථ භාවනාවක් තුලින් තමාගේ සිත පිලිබද කල්පනාව හෙවත් යෝනිසෝ මනසිකාරය වැඩීම කරගන්න පුලුවන්. එවිට සිතට දුක, වේදනාව, තරහව, ඊරිසියාව, දැඩි ආශාව වැනි අකුසල සිතුවිලි එන එක වලක්වා ගැනීමට පුලුවන් වෙනවා.
මෙයින් සතුටින් සිටීමේ දෙවැනි ක්‍රමයේ පළමු කොටස අවසන් වන අතර ඊලඟ ලිපියෙන් අවසන් ක්‍රමය හෙවත් තණ්හාව නැති කිරීම ගැන සොයා බලමු.
No comments:
Post a Comment